ऋभु

शब्‍दकोशः / संस्‍कृतहिन्‍दीआंग्‍लकोशः / ऋभु

ऋभु

वैदिक शिल्पी जो अपने हाथ की सफाई से देवता बन गये थे

the divine artisans, who attained immortality through their miraculous skill in fashioning things for the gods

विवरणम् : रम्

शब्‍दभेदः : पुं.
वर्गः :

शब्‍दकोश : प्रो. सूर्यकान्‍त संस्‍कृत हिन्‍दी अंग्रेजी कोश

ऋभु

ṛbhu

{ ṛbhú } mfn. ( √ { rabh } ), clever, skilful, inventive, prudent ( said of Indra, Agni, and the Ādityas##also of property or wealth iv, 37, 5 ; viii, 93, 34##of an arrow i, 2, 3 )##( { us } ), m. an artist, one who works in iron, a smith, builder ( of carriages &c. ), N. of three semi-divine beings ( Ṛbhu, V�?ja, and Vibhvan, the name of the first being applied to all of them##thought by some to represent the three seasons of the year [ vol. iii, p. 187 ], and celebrated for their skill as artists##they are supposed to dwell in the solar sphere, and are the artists who formed the horses of Indra, the carriage of the Aśvins, and the miraculous cow of Bṛhaspati##they made their parents young, and performed other wonderful works { ṣv-apas }##they are supposed to take their ease and remain idle for twelve days { the twelve intercalary days of the winter solstice } every year in the house of the Sun { āgohya }##after which they recommence working##when the gods heard of their skill, they sent Agni to them with the one cup of their rival Tvashṭṛ, the artificer of the gods, bidding the Ṛbhus construct four cups from it##when they had successfully executed this task, the gods received the Ṛbhus amongst themselves and allowed them to partake of their sacrifices &c.##p. 53 f. ) &c.##they appear generally as accompanying Indra, especially at the evening sacrifice##in later mythology Ṛbhu is a son of Brahman##a deity##( { avas } ), m. a class of deities##[ ? ; Lat. { labor } ; Goth. [ 226, 2 ] { arb-aiths }##Angl. Sax. ? ; Slav. [ rab-˘u ]. ]

शब्‍दकोश : मोनियर विलियम्‍स शब्‍दकोश

इन्‍हें भी देखें : ऋग्वेद; ऋभुक्षिन्; ऋभुमत्; ऋभुष्ठिर; चतुर, चतुरक, निपुण, निष्ण, निष्णात, विशारद, पटु, प्रवीण, प्राज्ञ, विचक्षण, विदग्ध, पटुमति, पटिष्ठ, पटीयस्, पेशल, प्रणत, प्रतीत, अणुक, अभिज्ञ, उल्लाघ, ऋभु, ऋभुमत्, ऋभुष्ठिर, ऋभ्व, ऋभ्वन्, ऋभ्वस्, करण, कर्मठ, कर्मण्य, कलाप, कलिङ्ग, कल्य, कारयितव्यदक्ष, कुशल, कुशलिन्, कृतकर्मन्, कृतमुख, कृतिन्, कृत्नु, क्रियापटु, छेक, छेकल, छेकाल, तूर्णि, तेजीयस्, धीवन्, धीवर, धृत्वन्, धृषु, नदीष्ण, नयक, नागर, नागरक, नागरिक, निर्ग्रन्थक, निर्ग्रन्थिक, प्रोह, प्रौण, बहुपट, बुध, बुध्द, मतिमत्, मनस्विन्, मर्मज्ञ, विज्ञ, विडङ्ग, विदुर, विद्वल, शिक्व, सुधी, सुविचक्षण, समाप्त; इन्द्रः, देवराजः, जयन्तः, ऋषभः, मीढ्वान्, मरुत्वान्, मघवा, विडोजा, पाकशासनः, वृद्धश्रवाः, सुनासीरः, पुरुहूतः, पुरन्दरः, जिष्णुः, लेखर्षभः, शक्रः, शतमन्युः, दिवस्पतिः, सुत्रामा, गोत्रभित्, वज्री, वासवः, वृत्रहा, वृषा, वास्तोस्पतिः, सुरपतिः, बलारातिः, शचीपतिः, जम्भभेदी, हरिहयः, स्वाराट्, नमुचिसूदनः, संक्रन्दनः, दुश्च्यवनः, तुराषाट्, मेघवाहनः, आखण्डलः, सहस्त्राक्षः, ऋभुक्षा, महेन्द्रः, कोशिकः, पूतक्रतुः, विश्वम्भरः, हरिः, पुरुदंशा, शतधृतिः, पृतनाषाड्, अहिद्विषः, वज्रपाणिः, देवराजः, पर्वतारिः, पर्यण्यः, देवताधिपः, नाकनाथः, पूर्वदिक्कपतिः, पुलोमारिः, अर्हः, प्रचीनवर्हिः, तपस्तक्षः, बिडौजाः, अर्कः, उलूकः, कविः, कौशिकः, जिष्णुः;

संस्‍कृतशब्‍दकोशः

संस्‍कृत हिन्‍दी आंग्‍ल शब्‍दकोशः

नूतनं प्रश्नं प्रच्‍छतु

पूर्वप्रकाशिताः ५ अद्यतनीयशब्‍दाः

चर्चायामुपरि

चर्चायामधः